کد خبر: 257 ، سرويس: مذهبی
تاريخ انتشار: 16 مهر 1390 - 22:01
یازدهم ذیقعده سالروز ولادت امام رضا علیه السلام / طلوع خورشید خراسان
میلاد با سعادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام بر شیعیان آن حضرت مبارک باد.
امام رضا (ع): دوست هر کس عقل اوست و دشمنش نادانی او.
امام رضا (ع): دوست هر کس عقل اوست و دشمنش نادانی او.
ای آستان قدس تو، تنها پناه من بر خاک باد پیش تو، روی سیاه من
می‌آید از درون ضریحت، شمیم عشق پیچیده در فضای حرم، سوز و آه من
می‌آید از درون ضریحت، شمیم عشق پیچیده در فضای حرم، سوز و آه من
اشاره
هنوز داغ شهادت امام صادق علیه السلام از قلب مالامال از اندوه فرزندش امام کاظم
هنوز داغ شهادت امام صادق علیه السلام از قلب مالامال از اندوه فرزندش امام کاظم
علیه السلام رخت برنبسته و لباس عزا بر تن شیعیان ایشان دیده می‌شود. مدینه نیز در غم از دست دادن رهبر و امامی چون صادق آل محمد، از آسمان خجل است و خورشید و ماه و ستارگان نیز حال طلوع ندارند. از ۲۵ شوال تا ۱۱ ذیقعه، لبخندی بر لبان هیچ یک دیده نشده است. تا روز یازدهم ذیقعده که خورشید، طلوع متفاوتی داشت و مدینه و اهلش را با پرتو افشانی خویش، از تولد کودکی در خانه امام کاظم علیه السلام باخبر کرد. آری، تولد این کودک که او را علی نام نهادند، مرهمی بر قلب داغدیده هستی بود. میلاد با سعادت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام بر شیعیان آن حضرت مبارک باد.
مادر امام رضا علیه السلام
حُمیده، مادر امام موسی کاظم علیه السلام که از جمله اشراف و بزرگان عجم بود. کنیزی خرید و او را تُکتَم نامید. تُکتم در عقل و دین و حیا و ادب، بهترینِ زنان بود. روزی حمیده با فرزندش امام موسی علیه السلام چنین گفت: «فرزندم! تکتم کنیزی است که من در زیرکی و اخلاق، بهتر از او ندیده‌ام و می‌دانم که فرزندان او، پاکیزه و مطهر خواهند بود. او را به تو می‌بخشم و از تو می‌خواهم حرمتش را حفظ کنی». بعد از مدتی که امام رضا علیه السلام از ایشان به دنیا آمد، او را «طاهره» نامیدند.
پیشگویی زنی از اهل کتاب درباره تولد امام رضا علیه السلام
در روایتی آمده است که وقتی نجمه را از برده فروش مغربی خریدند، برده فروش گفت: من این کنیز را از دور‌ترین نقطه مغرب زمین خریده‌ام. روزی زنی از اهل کتاب که این کنیز را با من دید پرسید: این را از کجا آورده‌ای؟ گفتم: این را برای خودم خریده‌ام. گفت: سزاوار نیست این کنیز نزد شخصی مثل تو باشد. او باید به دست بهترین شخص از اهل زمین برسد؛ زیرا پسری از او به دنیا می‌آید که اهل مشرق و مغرب از او اطاعت می‌کنند.
مژده تولد امام رضا علیه السلام توسط پیامبر صلی الله علیه و آله
در وایت آمده است که حُمیده، شبی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را در خواب دید و آن حضرت به او گفت که نجمه را به فرزند خود موسی علیه السلام ببخشد؛ زیرا از او فرزندی به دنیا می‌آید که بهترینِ اهل زمین است. به این سبب، حمیده، نجمه را به آن حضرت بخشید. از امام کاظم علیه السلام هم روایت شده است که فرمود: جد و پدرم در خواب به من فرمودند: «ای موسی! از این کنیز بهترینِ اهل زمین بعد از تو به دنیا می‌آید. نامش را «علی» بگذار که به زودی خداوند عدل و رأفت و رحمت را با او ظاهر می‌کند. خوشا به حال کسی که او را تصدیق کند و وای بر کسی که او را دشمن دارد و انکار کند».
دیدن امام رضا علیه السلام، آرزوی امام صادق علیه السلام
ولادت امام رضا علیه السلام چند روز بعد از شهادت امام صادق علیه السلام اتفاق افتاد، و این در حالی بود که آن حضرت آرزو داشت فرزند امام کاظم علیه السلام را ببیند. از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که فرمود: از پدرم جعفر بن محمد بار‌ها شنیدم که می‌فرمود: «عالم آل محمد» از تو به وجود می‌آید و کاش من او را درک می‌کردم. او هم نام جدم امیرمؤمنان علی علیه السلام است». در روایت دیگری نیز آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود: «خداوند متعالی دادرس و فریارس این امت را از فرزندم موسی علیه السلام به وجود می‌آورد».
تولد امام رضا علیه السلام از زبان مادر
نجمه مادر امام رضا علیه السلام می‌گوید: هنگامی که فرزندم به دنیا آمد، دست‌های خود را بر زمین گذاشت و سر به آسمان بلند کرد، در حالی که لب‌های مبارکش حرکت می‌داد و سخن می‌گفت، ولی من متوجه آن‌ها نمی‌شدم. در این هنگام، امام موسی کاظم علیه السلام نزد من آمد و فرمود: «ای نجمه! کرامت خداوند گوارایت باد». سپس نوزاد را در جامه سفیدی پیچیدم و به حضرت دادم. ایشان در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت و کامش را با آب فرات گشود. سپس فرزندم را به من داد و فرمود: «این کودک، بعد از من حجّت خدا در زمین است».
نامهاى امام
امام رضا (ع) در سال ۱۴۸ هجرى قمرى یعنى حدود (۱۲۵۰) سال پیش در شهر مدینه به دنیا آمد. پدر ایشان امام موسى بن جعفر (ع)، یعنى امام هفتم شیعیان و مادرشان بانویى بزرگوار و خردمند به نام (تکتم) یا (نجمه) بود. امام رضا (ع) در همان سالى‌زاده شد که پدربزرگ ایشان، یعنى حضرت امام جعفر صادق (ع)، به شهادت رسید.
نام ایشان (على) است، ولى بر اساس شیوه اى که در میان اعراب مرسوم است، به وى (ابوالحسن) مى گفتند. این گونه اسم‌ها را (کنیه) مى نامند. علاوه بر نام و کنیه، گاه عنوان دیگرى نیز به افراد مى دهند که آن را (لقب) مى گویند. امام هشتم داراى لقب هاى متعددى است. از جمله معروف‌ترین این القاب، (رضا)، (عالم آل محمد)، (غریب الغرباء)، (شمس الشموس) و (معین الضعفاء) است. نامیدن هر فرد به این نام‌ها، یعنى اسم، کنیه و لقب دلیل خاصى دارد. گفته‌اند که وى را به این جهت (رضا) لقب داده‌اند که خدا از او راضى است.
دوران کودکى و جوانى امام در مدینه گذشت. اخلاق نیکو، دانش فراوان، ایمان و عبادت بسیار از ویژگى هایى بود که امام را مشخص مى ساخت.
۱. دانش
از اباصلت نقل شده است که می‌گفت: «من دانا‌تر از علی بن موسی الرضا علیه السلام ندیدم. هر عالمی هم که او را می‌دید، به همین مطلب اقرار می‌کرد. مأمون در جلسات متعدد، جماعتی از علمای ادیان و مذاهب گوناگون را برای مناظره با ایشان جمع می‌کرد، و همه مغلوب دانش امام رضا علیه السلام می‌شدند».
۲. ادب
امام رضا علیه السلام هیچ‌گاه کلام کسی را قطع، و حاجت نیازمندی را که مقدور بود، رد نمی‌کرد. ایشان در حضور کسی پای خویش را دراز نمی‌نمود و به چیزی تکیه نمی‌داد. در خنده خویش به لبخند و تبسمی اکتفا می‌کرد. او با غلامان خویش به خوبی سخن می‌گفت و به آنان بی‌احترامی نمی‌کرد و با آنان بر سر یک سفره غذا میل می‌فرمود. آن حضرت، کاسه بزرگی نزدیک سفره می‌گذاشت و بهترین قسمت از هر غذایی که در سفره بود، داخل آن می‌ریخت و می‌فرمود آن را میان نیازمندان تقسیم کنند.
۳. عبادت
امام رضا علیه السلام شب‌ها کم می‌خوابید و از ابتدای شب تا صبح بیدار بود. بعد از نماز صبح هم تا طلوع آفتاب، به عبادت خدا می‌پرداخت. ایشان پس از طلوع آفتاب به سجده می‌رفت و تا بالا آمدن خورشید در همان حال بود. در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم می‌کرد؛ آن هم قرآن خواندنی با تفکر در آیات. بسیار روزه می‌گرفت و در تاریکی شب، صدقه می‌داد. او عابد‌ترین شخص در زمان خود بود و با این حال، عبادت را فقط نماز و روزه نمی‌دانست و می‌فرمود: «عبادت، زیادی روزه و نماز نیست، بلکه بسیار اندیشه کردن در امر خداست».
امامت از دیدگاه امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در مسجد جامع مَرو، امامت، جایگاه امام و ابعاد وجودی حجّت خدا را به تفصیل شرح داد که به جملاتی از آن اشاره می‌کنیم: «امام، امین خداوند در زمین، حجت او بر بندگان، جانشین او در سرزمین‌ها، دعوت کننده به خدا و پاسدار حریم خداست. امام، از گناهان پاک و از عیب‌ها مبرّاست. او به علم، مخصوص، و به بردباری شناخته شده است. امام، مایه نظام دین، بزرگی مسلمانان، خشم منافقان و تباهی کافران است. او، یگانه دوران خویش است. کسی با او برابری نکند و دانشمندی هم سنگ او نباشد. نظیری برایش یافت نمی‌شود. هر فضیلتی بدون آنکه به دست آورد یا طلب کند، از طرف خداوند به او بخشیده شده است».
ثواب زیارت امام رضا علیه السلام از زبان امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در تشویق مردم به ولایت مداری و آگاه ساختن آن‌ها از مقام والای امام معصوم، ثواب زیارت خویش را چنین بیان داشته است. «هر کس مرا زیارت کند، واجب است من نیز در قیامت به زیارت او بروم. سوگند به خدا... هر کس از شیعیان نزد قبر من دو رکعت نماز بخواند، مستحق آمرزش است». نیز از ایشان است که: «هر کس مرا زیارت کند، من نیز روز قیامت در سه جا نزد او می‌روم تا او را از سختی‌های قیامت برهانم: هنگامی که نامه‌های اعمال را به دست چپ و راست می‌دهند، هنگام عبور از صراط و هنگام نهادن اعمال در میزان»
شخصیت اخلاقى امام
از خوش اخلاقى امام سخن بسیار گفته‌اند. در اینجا به چند نمونه آن توجّه کن و ببین که امام در برخورد با مردم به چه نکات ریزى دقّت مى کرده است. همه این‌ها براى ما درس (چگونه زیستن) است:
ـ هیچ‌گاه با سخن خود، دیگران را آزار نداد.
ـ سخن هیچ کسى را قطع نکرد.
ـ به نیازمندان بسیار کمک مى فرمود.
ـ با خدمتگزاران خود بر سر یک سفره مى نشست و غذا مى خورد.
ـ همیشه چهره اى خندان داشت.
ـ هرگز با صداى بلند و با قهقهه نمى خندید.
ـ هنگام نشستن، هرگز پاى خود را در حضور دیگران دراز نمى کرد.
ـ در حضور دیگران هرگز به دیوار تکیه نمى زد.
ـ به عیادت بیماران مى رفت.
ـ در تشییع جنازه‌ها شرکت مى جست.
ـ از مهمانان خود، شخصا پذیرایى مى کرد.
ـ وقتى بر سر سفره اى مى رسید، اجازه نمى داد تا به احترام او از جاى برخیزند.
ـ به پاکیزگى بدن، موى سر و پوشاک خود بسیار توجه داشت.
ـ بسیار بردبار و صبور و شکیبا بود.
این‌ها گوشه اى از اخلاق امام بود. آیا با داشتن این اخلاق و رفتار نباید خدا از او راضى و خرسند باشد؟ و آیا سزاوار نیست که او را (رضا) بنامند؟
آیا کسى که خدا از او خشنود است، مردم از او خرسند نیستند؟ این گونه هست که نام (رضا) براى آن امام بزرگوار برازنده و سزاوار است.
شخصیت معنوى امام
گفتیم که امام رضا (ع) از نظر توجه به مسائل معنوى و پرداختن به امور عبادى نیز برجسته بود. روایت‌ها و داستانهاى بسیارى از این جنبه زندگى امام در کتابهاى تاریخى نقل شده که شنیدن آن براى همه ما جالب است. ما وقتى مى بینیم که امام ما و پیشوایى که او را به رهبرى خود پذیرفته و زندگى او را الگوى خود قرار داده‌ایم، این چنین عبادت مى کند و این گونه به مسائل عبادى توجه دارد، خود نیز ناگزیریم که همان شیوه را پیروى کنیم و از همان روش درس بیاموزیم.
بهره از کلام رضوی
- دوست هر کس عقل اوست و دشمنش نادانی او.
- هر کس از خداوند به روزی کم راضی شد، خداوند از او به عمل کم راضی می‌شود.
- سکوت، دری از درهای حکمت است.
- مهربانی با مردم، نیمی از خِرد است.
- مؤمن باید سه ویژگی داشته باشد: سنتی از خداوند، سنتی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سنتی از امامش. سنت پروردگارش رازداری، سنت پیامبرش مدارا کردن با مردم و سنت امامش پایداری در تنگاناهاست.
امام در نگاه شاعران
از همان دوران امام رضا (ع)، شاعران و نویسندگان در وصف بزرگوارى آن حضرت بسیار سروده‌اند و نوشته‌اند و هریک به گونه اى آن امام را به نیکى وصف کرده‌اند. شنیدنى است که شاعرى بود به نام (ابونواس) که در سرودن بسیار توانایى داشت. به او گفتند: تو درباره همه چیز شعر گفته اى، کوه و دشت و شراب و موسیقى را در اشعار خود ستوده اى، اما شگفتا که در باره موضوع مهمى مانند شخصیت والاى امام رضا (ع) سکوت کرده اى! در حالى که تو ایشان را خوب مى شناسى و با اخلاق و رفتار و بزرگوارى حضرت آشنایى کامل دارى. ابونواس ابتدا در پاسخ گفت: به خدا سوگند، تنها بزرگى او مانع از انجام این کار شده است، چگونه کسى چون من، درباره شخصیت برجسته اى همچون امام رضا (ع) شعر بسراید؟ آن‌گاه شعرى گفت که چکیده معنى آن چنین است:
از من نخواهید که او را بستایم، من را توان آن نیست تا انسانى را مدح کنم که جبرئیل خدمتگزار آستان پدر اوست.
می‌آید از درون ضریحت، شمیم عشق پیچیده در فضای حرم، سوز و آه من
چشمم به چلچراغ حریم تو روشن است ای چلچراغ چشم تو، خورشید راه من
گلدسته‌ات منادی صورت اذان عشق مأنوس با غروب و زوال و پگاه من
مهر از فروغ گنبد پاکت گرفته وام شمس الشموس هستی و نامت گواه من
ای غربت مجسم تاریخ، ای امام ای خاک پای مرقد تو بوسه‌گاه من
مادر امام رضا علیه السلام
حُمیده، مادر امام موسی کاظم علیه السلام که از جمله اشراف و بزرگان عجم بود. کنیزی خرید و او را تُکتَم نامید. تُکتم در عقل و دین و حیا و ادب، بهترینِ زنان بود. روزی حمیده با فرزندش امام موسی علیه السلام چنین گفت: «فرزندم! تکتم کنیزی است که من در زیرکی و اخلاق، بهتر از او ندیده‌ام و می‌دانم که فرزندان او، پاکیزه و مطهر خواهند بود. او را به تو می‌بخشم و از تو می‌خواهم حرمتش را حفظ کنی». بعد از مدتی که امام رضا علیه السلام از ایشان به دنیا آمد، او را «طاهره» نامیدند.
پیشگویی زنی از اهل کتاب درباره تولد امام رضا علیه السلام
در روایتی آمده است که وقتی نجمه را از برده فروش مغربی خریدند، برده فروش گفت: من این کنیز را از دور‌ترین نقطه مغرب زمین خریده‌ام. روزی زنی از اهل کتاب که این کنیز را با من دید پرسید: این را از کجا آورده‌ای؟ گفتم: این را برای خودم خریده‌ام. گفت: سزاوار نیست این کنیز نزد شخصی مثل تو باشد. او باید به دست بهترین شخص از اهل زمین برسد؛ زیرا پسری از او به دنیا می‌آید که اهل مشرق و مغرب از او اطاعت می‌کنند.
مژده تولد امام رضا علیه السلام توسط پیامبر صلی الله علیه و آله
در وایت آمده است که حُمیده، شبی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را در خواب دید و آن حضرت به او گفت که نجمه را به فرزند خود موسی علیه السلام ببخشد؛ زیرا از او فرزندی به دنیا می‌آید که بهترینِ اهل زمین است. به این سبب، حمیده، نجمه را به آن حضرت بخشید. از امام کاظم علیه السلام هم روایت شده است که فرمود: جد و پدرم در خواب به من فرمودند: «ای موسی! از این کنیز بهترینِ اهل زمین بعد از تو به دنیا می‌آید. نامش را «علی» بگذار که به زودی خداوند عدل و رأفت و رحمت را با او ظاهر می‌کند. خوشا به حال کسی که او را تصدیق کند و وای بر کسی که او را دشمن دارد و انکار کند».
دیدن امام رضا علیه السلام، آرزوی امام صادق علیه السلام
ولادت امام رضا علیه السلام چند روز بعد از شهادت امام صادق علیه السلام اتفاق افتاد، و این در حالی بود که آن حضرت آرزو داشت فرزند امام کاظم علیه السلام را ببیند. از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که فرمود: از پدرم جعفر بن محمد بار‌ها شنیدم که می‌فرمود: «عالم آل محمد» از تو به وجود می‌آید و کاش من او را درک می‌کردم. او هم نام جدم امیرمؤمنان علی علیه السلام است». در روایت دیگری نیز آمده است که امام صادق علیه السلام فرمود: «خداوند متعالی دادرس و فریارس این امت را از فرزندم موسی علیه السلام به وجود می‌آورد».
تولد امام رضا علیه السلام از زبان مادر
نجمه مادر امام رضا علیه السلام می‌گوید: هنگامی که فرزندم به دنیا آمد، دست‌های خود را بر زمین گذاشت و سر به آسمان بلند کرد، در حالی که لب‌های مبارکش حرکت می‌داد و سخن می‌گفت، ولی من متوجه آن‌ها نمی‌شدم. در این هنگام، امام موسی کاظم علیه السلام نزد من آمد و فرمود: «ای نجمه! کرامت خداوند گوارایت باد». سپس نوزاد را در جامه سفیدی پیچیدم و به حضرت دادم. ایشان در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت و کامش را با آب فرات گشود. سپس فرزندم را به من داد و فرمود: «این کودک، بعد از من حجّت خدا در زمین است».
امام رضا (ع) در سال ۱۴۸ هجرى قمرى یعنى حدود (۱۲۵۰) سال پیش در شهر مدینه به دنیا آمد. پدر ایشان امام موسى بن جعفر (ع)، یعنى امام هفتم شیعیان و مادرشان بانویى بزرگوار و خردمند به نام (تکتم) یا (نجمه) بود. امام رضا (ع) در همان سالى‌زاده شد که پدربزرگ ایشان، یعنى حضرت امام جعفر صادق (ع)، به شهادت رسید.
نام ایشان (على) است، ولى بر اساس شیوه اى که در میان اعراب مرسوم است، به وى (ابوالحسن) مى گفتند. این گونه اسم‌ها را (کنیه) مى نامند. علاوه بر نام و کنیه، گاه عنوان دیگرى نیز به افراد مى دهند که آن را (لقب) مى گویند. امام هشتم داراى لقب هاى متعددى است. از جمله معروف‌ترین این القاب، (رضا)، (عالم آل محمد)، (غریب الغرباء)، (شمس الشموس) و (معین الضعفاء) است. نامیدن هر فرد به این نام‌ها، یعنى اسم، کنیه و لقب دلیل خاصى دارد. گفته‌اند که وى را به این جهت (رضا) لقب داده‌اند که خدا از او راضى است.
دوران کودکى و جوانى امام در مدینه گذشت. اخلاق نیکو، دانش فراوان، ایمان و عبادت بسیار از ویژگى هایى بود که امام را مشخص مى ساخت.
۱. دانش
از اباصلت نقل شده است که می‌گفت: «من دانا‌تر از علی بن موسی الرضا علیه السلام ندیدم. هر عالمی هم که او را می‌دید، به همین مطلب اقرار می‌کرد. مأمون در جلسات متعدد، جماعتی از علمای ادیان و مذاهب گوناگون را برای مناظره با ایشان جمع می‌کرد، و همه مغلوب دانش امام رضا علیه السلام می‌شدند».
۲. ادب
امام رضا علیه السلام هیچ‌گاه کلام کسی را قطع، و حاجت نیازمندی را که مقدور بود، رد نمی‌کرد. ایشان در حضور کسی پای خویش را دراز نمی‌نمود و به چیزی تکیه نمی‌داد. در خنده خویش به لبخند و تبسمی اکتفا می‌کرد. او با غلامان خویش به خوبی سخن می‌گفت و به آنان بی‌احترامی نمی‌کرد و با آنان بر سر یک سفره غذا میل می‌فرمود. آن حضرت، کاسه بزرگی نزدیک سفره می‌گذاشت و بهترین قسمت از هر غذایی که در سفره بود، داخل آن می‌ریخت و می‌فرمود آن را میان نیازمندان تقسیم کنند.
۳. عبادت
امام رضا علیه السلام شب‌ها کم می‌خوابید و از ابتدای شب تا صبح بیدار بود. بعد از نماز صبح هم تا طلوع آفتاب، به عبادت خدا می‌پرداخت. ایشان پس از طلوع آفتاب به سجده می‌رفت و تا بالا آمدن خورشید در همان حال بود. در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم می‌کرد؛ آن هم قرآن خواندنی با تفکر در آیات. بسیار روزه می‌گرفت و در تاریکی شب، صدقه می‌داد. او عابد‌ترین شخص در زمان خود بود و با این حال، عبادت را فقط نماز و روزه نمی‌دانست و می‌فرمود: «عبادت، زیادی روزه و نماز نیست، بلکه بسیار اندیشه کردن در امر خداست».
امام رضا علیه السلام در مسجد جامع مَرو، امامت، جایگاه امام و ابعاد وجودی حجّت خدا را به تفصیل شرح داد که به جملاتی از آن اشاره می‌کنیم: «امام، امین خداوند در زمین، حجت او بر بندگان، جانشین او در سرزمین‌ها، دعوت کننده به خدا و پاسدار حریم خداست. امام، از گناهان پاک و از عیب‌ها مبرّاست. او به علم، مخصوص، و به بردباری شناخته شده است. امام، مایه نظام دین، بزرگی مسلمانان، خشم منافقان و تباهی کافران است. او، یگانه دوران خویش است. کسی با او برابری نکند و دانشمندی هم سنگ او نباشد. نظیری برایش یافت نمی‌شود. هر فضیلتی بدون آنکه به دست آورد یا طلب کند، از طرف خداوند به او بخشیده شده است».
ثواب زیارت امام رضا علیه السلام از زبان امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در تشویق مردم به ولایت مداری و آگاه ساختن آن‌ها از مقام والای امام معصوم، ثواب زیارت خویش را چنین بیان داشته است. «هر کس مرا زیارت کند، واجب است من نیز در قیامت به زیارت او بروم. سوگند به خدا... هر کس از شیعیان نزد قبر من دو رکعت نماز بخواند، مستحق آمرزش است». نیز از ایشان است که: «هر کس مرا زیارت کند، من نیز روز قیامت در سه جا نزد او می‌روم تا او را از سختی‌های قیامت برهانم: هنگامی که نامه‌های اعمال را به دست چپ و راست می‌دهند، هنگام عبور از صراط و هنگام نهادن اعمال در میزان»
شخصیت اخلاقى امام
از خوش اخلاقى امام سخن بسیار گفته‌اند. در اینجا به چند نمونه آن توجّه کن و ببین که امام در برخورد با مردم به چه نکات ریزى دقّت مى کرده است. همه این‌ها براى ما درس (چگونه زیستن) است:
ـ هیچ‌گاه با سخن خود، دیگران را آزار نداد.
ـ سخن هیچ کسى را قطع نکرد.
ـ به نیازمندان بسیار کمک مى فرمود.
ـ با خدمتگزاران خود بر سر یک سفره مى نشست و غذا مى خورد.
ـ همیشه چهره اى خندان داشت.
ـ هرگز با صداى بلند و با قهقهه نمى خندید.
ـ هنگام نشستن، هرگز پاى خود را در حضور دیگران دراز نمى کرد.
ـ در حضور دیگران هرگز به دیوار تکیه نمى زد.
ـ به عیادت بیماران مى رفت.
ـ در تشییع جنازه‌ها شرکت مى جست.
ـ از مهمانان خود، شخصا پذیرایى مى کرد.
ـ وقتى بر سر سفره اى مى رسید، اجازه نمى داد تا به احترام او از جاى برخیزند.
ـ به پاکیزگى بدن، موى سر و پوشاک خود بسیار توجه داشت.
ـ بسیار بردبار و صبور و شکیبا بود.
این‌ها گوشه اى از اخلاق امام بود. آیا با داشتن این اخلاق و رفتار نباید خدا از او راضى و خرسند باشد؟ و آیا سزاوار نیست که او را (رضا) بنامند؟
آیا کسى که خدا از او خشنود است، مردم از او خرسند نیستند؟ این گونه هست که نام (رضا) براى آن امام بزرگوار برازنده و سزاوار است.
شخصیت معنوى امام
گفتیم که امام رضا (ع) از نظر توجه به مسائل معنوى و پرداختن به امور عبادى نیز برجسته بود. روایت‌ها و داستانهاى بسیارى از این جنبه زندگى امام در کتابهاى تاریخى نقل شده که شنیدن آن براى همه ما جالب است. ما وقتى مى بینیم که امام ما و پیشوایى که او را به رهبرى خود پذیرفته و زندگى او را الگوى خود قرار داده‌ایم، این چنین عبادت مى کند و این گونه به مسائل عبادى توجه دارد، خود نیز ناگزیریم که همان شیوه را پیروى کنیم و از همان روش درس بیاموزیم.
بهره از کلام رضوی
- دوست هر کس عقل اوست و دشمنش نادانی او.
- هر کس از خداوند به روزی کم راضی شد، خداوند از او به عمل کم راضی می‌شود.
- سکوت، دری از درهای حکمت است.
- مهربانی با مردم، نیمی از خِرد است.
- مؤمن باید سه ویژگی داشته باشد: سنتی از خداوند، سنتی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سنتی از امامش. سنت پروردگارش رازداری، سنت پیامبرش مدارا کردن با مردم و سنت امامش پایداری در تنگاناهاست.
امام در نگاه شاعران
از همان دوران امام رضا (ع)، شاعران و نویسندگان در وصف بزرگوارى آن حضرت بسیار سروده‌اند و نوشته‌اند و هریک به گونه اى آن امام را به نیکى وصف کرده‌اند. شنیدنى است که شاعرى بود به نام (ابونواس) که در سرودن بسیار توانایى داشت. به او گفتند: تو درباره همه چیز شعر گفته اى، کوه و دشت و شراب و موسیقى را در اشعار خود ستوده اى، اما شگفتا که در باره موضوع مهمى مانند شخصیت والاى امام رضا (ع) سکوت کرده اى! در حالى که تو ایشان را خوب مى شناسى و با اخلاق و رفتار و بزرگوارى حضرت آشنایى کامل دارى. ابونواس ابتدا در پاسخ گفت: به خدا سوگند، تنها بزرگى او مانع از انجام این کار شده است، چگونه کسى چون من، درباره شخصیت برجسته اى همچون امام رضا (ع) شعر بسراید؟ آن‌گاه شعرى گفت که چکیده معنى آن چنین است:
از من نخواهید که او را بستایم، من را توان آن نیست تا انسانى را مدح کنم که جبرئیل خدمتگزار آستان پدر اوست.
غزل غربت
ای آستان قدس تو، تنها پناه من بر خاک باد پیش تو، روی سیاه منمیآید از درون ضریحت، شمیم عشق پیچیده در فضای حرم، سوز و آه من
چشمم به چلچراغ حریم تو روشن است ای چلچراغ چشم تو، خورشید راه من
گلدسته‌ات منادی صورت اذان عشق مأنوس با غروب و زوال و پگاه من
مهر از فروغ گنبد پاکت گرفته وام شمس الشموس هستی و نامت گواه من
ای غربت مجسم تاریخ، ای امام ای خاک پای مرقد تو بوسه‌گاه من
لينک خبر:
http://www.bonarazadegan.com/fa/posts/257