سوزش معده مشکلی بسیار شایع است و به همین دلیل فرد مبتلا فکر میکند، تشخیص و درمان آن بسیار آسان است.
گاهی اوقات علائم بازگشت اسید (رفلکس معده) مبهم بوده و فرد بیمار به اشتباه تصور میکند، به بیماری دیگری مبتلا شده است.
دکتر تیمونی فانر، استادیار طب داخلی در مرکز علمی بهداشت دانشکدهٔ پزشکی در تگزاس در این باره میگوید:
«اگر سوزش معده را درمان نکرده و آن را به حال خود وا گذاریم، ممکن است در نهایت به مری بارت (Barret) مبتلا شویم، بیماری که پیش زمینهای برای ابتلا به سرطان شناخته میشود.»
حال با برخی از این علائم آشنا میشویم. هم علائم شایع و هم غیر معمول که در نهایت مشخص میکنند آیا شما گرفتار سوزش معده شدهاید.
احساس درد در قفسهٔ سینه
درد قفسهٔ سینه، زمانی رخ میدهد که اسید معده به درون مری باز گردد. این یکی از علامتهای کلاسیک ابتلا به سوزش معده شناخته میشود. اما درد حاصله میتواند طولانیتر و شدیدتر از حدی باشد که ما انتظار داریم. بسیاری از افراد با دیدن این علامت، به اشتباه تصور میکنند دچار حمله قلبی شدهاند. هرگز از کنار درد قفسه سینه سرسری عبور نکنید، بخصوص اگر هنگام ورزش یا انجام کارهای شخصی شدیدتر میشود.
دکتر والتر کویل، متخصص گوارش در کلینیک توری پاین، میگوید: «اگر در قفسهٔ سینهٔ خود احساس درد دارید، حتما به پزشک مراجعه کرده و مطمئن شوید که از حملهٔ قلبی در امان هستید.»
افزایش شدت درد در هنگام استراحت کردن
احتمال بازگشت اسید درون معده به مری، در هنگام خوابیدن و دراز کشیدن بیشتر میشود. دکتر کویل در این رابطه، چنین میگوید: «اگر پس از خوردن غذا، برای مدتی صاف بنشینید، غذا با احتمال بیشتری در معدهٔ شما باقی میماند. چون بدن شما به صورت نقطهٔ گرانشی عمل میکند. اگر تعادل این نقطهٔ گرانشی برهم خورد، احتمال بازگشت اسید معده به مری زیاد میشود.»
به همین دلیل است که افراد مبتلا به سوزش معدهٔ مزمن، هنگام دراز کشیدن، سطح زیر سر خود را بالاتر از بدنشان قرار میدهند. و باز هم به همین دلیل است که آنها نباید شام سنگین بخورند.
دردی که بلافاصله پس از خوردن غذا- بخصوص غذاهای سنگین- احساس میشود، غالبا بدلیل پُر شدن معده است و در نتیجه معده چارهای ندارد، جزء اینکه بخشی از غذا را به بالا بفرستد. اما شما میتوانید از این اتفاق، بدون مصرف هیچ گونه دارویی، پیشگیری نمایید.
دکتر کویل، که سخنگوی کالج آمریکایی بیماریهای دستگاه گوارش نیز است، میگوید: «تاکید میکنم که از خوردن غذاهای سنگین و چرب اجتناب کرده، و مصرف نوشیدنیهای گازدار و دخانیات را تا جایی که میتوانید کاهش دهید.»
و این هم دلیل دیگری است که نباید پس از خوردن غذا، دراز بکشید.
طعم تلخ
گاهی اوقات اسید معده تا گلو بالا میآید، و سبب ماندگاری طعمی تلخ و ناخوشایند در دهان میشود. در موارد شدید، این بازگشت اسید معده به گلو، میتواند سبب خفگی شود.
اگر این اتفاق برای شما رخ داد- بخصوص هنگام شب- حتما به دکتر مراجعه کرده و با او مشورت نمایید. دکتر کویل اظهار میدارد: اگر فرد با حالت خفگی از خواب بیدار شود، مصرّانه درمان را پیشنهاد میکنم. درمان با داروهای سرکوب کنندهٔ اسید معده مانند مهارکنندههای پمپ پروتون، بازدارندههای H۲ و آنتی اسیدها.
گرفتگی صدا یا سینه
هنگامی که صدایتان خدشه دار میشود، ممکن است فکر کنید در مراحل اولیهٔ سرماخوردگی قرار دارید، اما گرفتگی صدا یا سینه میتواند یکی از علائم سوزش معده باشد.
دکتر فانر، متخصص بیماریهای گوارشی اظهار میدارد: «اگر اسید معده به درون مری نفوذ کند، میتواند موجب تحریک تارهای صوتی شما شود. دقت کنید که صدایتان کی و چه هنگامی از حد معمول خشنتر شده است. اگر این احساس پس از خوردن غذا به شما دست داد، احتمال بازگشت اسید (رفلکس) وجود دارد.»
گلو درد
گلو درد یکی دیگر از علائم کلاسیک سرما خوردگی یا آنفولانزا شناخته میشود، اما در واقع ممکن است به دلیل مشکلات گوارشی ایجاد شده باشد.
اگر بلافاصله پس از خوردن غذا، احساس گلودرد کردید، احتمالا به سوزش معده مبتلا هستید. با این وجود، برخلاف سرماخوردگی یا آنفولانزا، این گلودرد میتواند مزمن نیز شود. اگر نشانههای دیگری، مانند گرفتگی بینی یا عطسه کردن در خود مشاهده نکردید، بازگشت اسید معده را حتما مدّ نظر قرار دهید و آن را سرسری نگیرید.
سرفه کردن
بسیاری از علائم تنفسی، مانند سرفهٔ مزمن و خس خس سینه، میتواند به علت سوزش معده ایجاد شود. زیرا اسید معده میتواند وارد ریههای شما شود.
اگر تردید دارید که به سوزش معده مبتلا هستید یا نه، ریشههای آن را در مشکلات تنفسی جستجو کنید- شاید به این دلیل که این علائم بلافاصله پس از خوردن خود را نشان میدهند- میتوانید با پزشک خود مشورت کرده و از او بخواهید تا برایتان آزمایش PH بنویسد. این آزمایشی سرپایی است که میزان اسید موجود در ریههای شما را در طول ۲۴ ساعت گذشته، اندازه میگیرد. این آزمایش میتواند به شما کمک کند تا دریابید که آیا به سوزش معده مبتلا هستید یا خیر.
آسم
سرفه و خس خس سینهٔ مرتبط با سوزش معده، اگر مزمن شود، میتواند نشانههای آسم را از خود بروز دهد.
با این وجود، هنوز ثابت نشده است که سوزش معدهٔ مزمن میتواند در نهایت به بیماری آسم منجر شود. هرچند بسیاری از افرادی که مبتلا به سوزش معده هستند، آسم نیز دارند و بالعکس، اما هنوز دلایل مرتبط با این همپوشانی مشخص و واضح نیست.
متخصصان تصور میکنند که اسید معده با تحریک اعصاب موجود در سینه تلاش میکند تا با انقباض لولههای تنفسی، وارد ریه نشود. باز هم میگویم، با انجام یک آزمایش سادهٔ PH، میتوانید از حقیقت مشکل خود آگاه شوید.
حالت تهوع
حالت تهوع، نشانهای است که با بسیاری از بیماریها همراه است؛ بنابراین بسیار سخت است که با دیدن این علامت، آن را به سوزش معده نسبت دهیم. اما، دکتر کویل در این باره میگوید: «در برخی افراد، سوزش معده تنها خود را از طریق حالت تهوع نشان میدهد. اگر بیشتر اوقات حالت تهوع دارید و دلیل آن را نمیدانید، یکی از حدسهایتان میتواند سوزش معده باشد.»
و اگر این حالت تهوع، درست پس از خوردن غذا سراغ شما میآید، تقریباً با اطمینان میتوان گفت که شما به سوزش معده مبتلا هستید. اگر چنین است، با استفاده از داروهای آنتی اسید که به طور منظم مصرف شود، میتوانید تا حد زیادی ناراحتی خود را کاهش دهید.
بزاق اضافی
دکتر کویل میگوید: اگر دهانتان به طور ناگهانی شروع به تولید بزاق اضافی میکند، میتواند آب اضافی باشد که به علت اسید معده بوجود آمده است.
در این حالت، همان اعصاب درگیر هستند و در نهایت ممکن است منجر به استفراغ شود. این امر به دلیل آن است که بدن شما تلاش دارد تا مری را از هرگونه مادهٔ سوزش آوری دور کند. پس به شستشوی آن اقدام میکند.
مشکل در بلع غذا
دکتر فانر میگوید: پس از ابتلا به سوزش معده، با گذشت زمان، این چرخهٔ دامنه دار آسیب و بهبود، سبب ایجاد زخم میشود. این امر به نوبهٔ خود، موجب تورم در بافت پایینی مری میشود؛ که نتیجهٔ آن تنگ شدن مری و ایجاد مشکل در بلع غذا است.
منبع: سلامت نیوز